Dit jaar schrijf ik een geschiedenis van de Nederlandstalige popmuziek in honderd chronologische stukjes, steeds geconcentreerd rondom één nummer. Vandaag deel 45.

De Kreuners, die vorige week de revue passeerden, moesten jaren wachten totdat ze eindelijk eens echt beroemd werden en bovenaan de hitparade stonden. In Nederland hadden we ook wel zo’n band die iedereen van naam kende, maar die nog niet meteen megazalen uitverkocht of platenzaken deed knallen. Sterker nog: toen Tröckener Kecks, want daarover hebben we het, in 1990 eindelijk zijn eerste hit haalde, haalden ze nóg maar de 34e plaats in de Top 40. Maar vergeleken met wat ze gewend waren, konden ze zichzelf als doorgebroken beschouwen.
  Tröckener Kecks – de band heet echt zo, inclusief umlaut die er in het Duits niet hoort. Bij zo’n overbodige umlaut denk je al gauw aan een metalband, maar hier hebben we te maken met een punkband. Eentje van het Hollandse soort: geen punk die zich overal als een puber tegen moet afzetten, meer een groep jongens die onbevangen muziek willen maken.
  Hoewel, onbevangen… De teksten van Leo Kenter en Rick de Leeuw waren voor een punkband redelijk pretentieus. De Leeuw was als tiener al gek van zware klassieke literatuur en de songs van Tröckener Kecks gingen vaak over grote vragen en klein leed, in plaats van over die misdadige rest van de wereld.
  In ieder geval ontgroeiden ze gestadigaan de punk, om steeds meer naar de mainstreamrock op te schuiven. In 1990, toen hun hit “Met hart en ziel” uitkwam, waren ze een eind op weg:

Het tempo en de eenvoudige groove (boem-tik-boem-tik) zijn nog typisch punk, maar de achtergrondkoortjes wijzen toch echt de popkant op. Ook de ruige, vervormde gitaar die de punk tekent is ver te zoeken.
  De tekst (misschien moeilijk te verstaan; hier voor de zekerheid een link) beschrijft het optreden van een zanger of een andere muzikant. Niet Rick de Leeuw anno 1990, want het is een bejaarde performer. Hij kan het eigenlijk fysiek niet meer aan, maar vermant zich:

     Hij doet het
     één voor het geld,
     twee voor de show
     en drie voor het publiek

Muziek maken voor het geld, dat is natuurlijk vloeken in de punkkerk. Sterker nog: in de kerk van alle muziek die zichzelf een beetje serieus neemt. Een muzikant die voor het geld muziek maakt, verloochent zichzelf en is de naam muzikant niet waard. Trouwens, voor de show en voor het publiek hoor je het ook niet te doen. Een waar kunstenaar hoort alleen voor zichzelf te werken.
  Maar wordt de muzikant uit het liedje dan door het slijk gehaald? Eigenlijk niet. Hij wordt wel als ijdel afgeschilderd (“Een vette knipoog naar z’n spiegelbeeld”), maar dat is uitvoerend kunstenaars eigen. De beschrijving van het bejaarde podiumbeest is juist heel liefdevol. Hij put kracht uit zijn publiek en hij maakt zich er niet met een jantje-van-leiden vanaf: “O speel, zoals je nog nooit hebt gespeeld.”
  En: hij houdt van zijn muziek. Optreden voor het geld en toch achter je eigen werk staan sluiten elkaar duidelijk niet uit. En zo is het maar net. Waren de Beatles en de Stones niet ook supercommercieel? Misschien is het wel een verwijzing naar Mick Jagger, die anno 1990 al door velen te oud werd geacht voor zijn vak. Maar waarschijnlijk is het vooral bedoeld als toekomstbeeld: als wij straks tachtig zijn en we staan nog op het podium – wij tekenen ervoor. Als je er maar achter blijft staan.

     Doe het én voor het geld,
     én voor de show
     maar doe het,
     doe alles wat je doet met hart en ziel.