Ik zit in zak en as. Bezuinigingen op cultuur en cultuurstudies – en kan het eigenlijk wel iemand schelen, buiten de cultuurwereld zelf? Een vicieuze cirkel – zeg maar rustig een vicieuze draaikolk – lonkt. Gelukkig is er een uitweg: iets constructiefs gaan doen. Toch, mensen?

Ja mensen, dat is kut. De regering heeft het niet alleen gemunt op de kunstsubsidies, maar snijdt ook rigoureus in de onderwijssubsidies. En de universiteiten plooien lekker mee: zowel Leiden als Utrecht gooien er unieke studies bij bosjes uit.

Ik kan heel veel lelijke dingen over “onze” regering zeggen. Dat doe ik maar niet, want dan maak ik het voor mezelf alleen maar erger en dan jaag ik bovendien lezers weg. En trouwens: de regering is niet in haar eentje schuldig. Feit is ook dat de concertzalen en andere cultuurpodia al jaren leeglopen. Net als de studies: waar je in mijn tijd, twintig jaar geleden, nog een aardig plukje aan eerstejaars Frans en Duits had, doet nu bijna niemand dat meer. Tja, we spreken toch allemaal Engels… Cultuur, het voelt allemaal zo overbodig. Het verdwijnt uit onze omgeving en het gros lijkt het niet te missen.

En als klap op de vuurpijl heb je ook milieuactivisten die klassieke concerten verstoren en schilderijen vernielen. Zij zien kunst niet als iets waardevols, maar alleen als speeltje van ‘de elite’ – precies als Wilders. De meeste kunstenaars zijn behoorlijk links, maar de meeste linksen zijn zeker geen kunstliefhebbers…

Kan ik hier iets tegen doen? In mijn eentje vast niet. Maar ik kan wel een belangrijk deel van het probleem aanpakken. En dat probleem is onkennis. Om de waarde van kunst in te zien, moet je het kennen. Je moet weten wat het is, waarom mensen het doen, wat er “bedoeld” wordt, waarom die kunstenaar zoiets maakt. Weten met je hersens, maar ook met je onderbuik. Als je een kunstvorm niet goed kent, voel je niet wat de waarde ervan is. En als je die waarde niet voelt, ga je geen subsidie uitdelen of een voorstelling bezoeken.

Als musicoloog kan ik de mensen voorlichten. Dat deed vakgenoot Merlijn Kerkhof een aantal jaar geleden. Zijn collega’s bij de krant begrepen niets van de cd’s die hij vol vuur recenseerde, dus schreef hij een spoedcursus klassieke muziek onder de titel Alles begint bij Bach. De titel is voor discussie vatbaar, maar het boek zelf is een grote aanrader.

Probleem is wel dat ik dat niet meer kan doen. Tenminste: het heeft weinig zin om nog een ‘klassiek-voor-beginners’-boek op de stapel te pleuren. Liever doe ik iets anders: in korte filmpjes op YouTube vertellen over dit onderwerp. Een vlog dus feitelijk. Maar omdat iets te veel mensen dat woord associëren met loze filmpjes van het type “kijk mij eens een geweldig leven hebben”, wil ik ook wel van YouTube-essay spreken.

In die serie filmpjes wil ik op een speelse manier de muziekgeschiedenis aflopen, met veel aandacht voor de sociale context (in plaats van alleen de noten, wat musicologen zo graag doen) en overvloedige muziekvoorbeelden. De delen moeten een reeks vormen, maar kunnen ook los van elkaar gekeken worden. Zo maakt de kijker kennis met allerlei muziek, en leert h/zij ook meteen waarom deze muziek ooit gemaakt is – én waarom die zo geweldig is.

Ja, ik zie het helemaal voor me. En de verhaaltjes zou ik bijna voor de vuist weg kunnen vertellen. Maar in andere dingen ben ik minder goed.

* Ik heb nog nooit een vlog/YouTube-essay gemaakt. Sowieso, wie zou de camera moeten vasthouden? Ik heb geen vriendin, huisgenoot of dichtbij wonend familielid die/dat zoiets kan doen. En om dat ding nou de hele tijd op één plaats te houden…
* Videobewerken heb ik ook nog nooit gedaan. En om met Pippi Langkous te zeggen dat ik het daarom waarschijnlijk wel kan, dat is niet helemaal mijn stijl. Het zou fijn zijn als ik op dat gebied nog van iemand kon bijleren.
* Tot slot heb ik jullie heel hard nodig bij de verspreiding van de video’s, als het eenmaal zover is. Met melden op Bokt, Twitter, Bluesky en Insta kom ik niet zo ver. Ik wil een groep enthousiaste, trouwe kijkers, die het zelf ook weer willen verspreiden. Want uiteindelijk gaat het daarom hè: veel mensen moeten dit zien.

Ik hoop erg dat ik op één van deze punten op jullie kan rekenen. En als jullie andere punten hebben om van dit idee een succes te maken, hoor ik dat graag!