Tag archieven: retro

Honderd keer pop in je moerstaal (89)

Geplaatst op door
Beantwoorden

Dit jaar schrijf ik een geschiedenis van de Nederlandstalige popmuziek in honderd chronologische stukjes, steeds geconcentreerd rondom één nummer. Vandaag deel 89.

De jaren tien! Het decennium is nog lang niet voorbij, maar om het toekomstige historici gemakkelijker te maken, kunnen we best nu al beginnen met het karakteriseren van dit tijdperk.
  Politiek gezien was het op zijn zachtst wisselend. Het begon wel lekker, met Obama aan de macht en de Arabische Lente die democratie in het hart van de onvrije wereld zaaide, maar daarna kregen we een hele reeks boze rechtspopulisten en het nog veel bozere IS. Bovendien hadden we die crisis met de Grieken, die weliswaar bezworen werd maar toch geen mooie herinneringen achterliet. De jaren tien zullen dan ook wel de boeken ingaan als een tijd van conflict en onzekerheid.
  Muzikaal gezien valt dit decennium weer anders te definiëren. Persoonlijk heb ik de indruk dat het beter gaat dan in de jaren nul. Niet in verkoopcijfers natuurlijk – de winsten voor platenboeren blijven zakken. Maar in de jaren nul werden formules uit de jaren negentig of langer geleden eindeloos uitgekauwd, zonder richtinggevende impulsen. In onze tijd gaat het weer duidelijk een kant op.
  De hitlijsten worden gedomineerd door geautotunede elektropop – niet mijn stijl, maar zeker een soort muziek waarop de tieners van nu later nostalgisch zullen terugkijken. De hiphop is eindelijk weer aan het vernieuwen geslagen – tweederangs gangsterrappers als 50 cent zijn op de vuilnisbelt beland.
  Ook de alternatieve muziek leeft volop, maar daar is het weer anders gegaan. Als er één trend is die het alternatieve circuit domineerde, dan is dat het hipsterdom. Twintigers en jonge dertigers, hoogopgeleid, die in volksbuurten wonen, hun leven op sociale media delen, een voorkeur voor design en lokaal hebben en graag naar nieuwe bandjes luisteren. Er is veel op deze mensen gescholden, maar ze vormen een markt die de serieuze popmuziek in jaren niet gehad heeft.

De eerste helft van de jaren tien werd het hipsterdom gedomineerd door één trend: retro en vintage. Paradoxaal genoeg kwam de verfrissing van een onverholen duik in de tijd die de jongelui niet hadden meegemaakt: de jaren vijftig, zestig en zeventig. Folk werd weer groot, maar ook beat en psychedelica kwamen uit de (platen)kast.
  In 2012, precies op het goede moment, maakte Nederland kennis met zo’n band. Ze heetten The Kik, kwamen uit Rotterdam (dat kenne we hore!) en vrolijkten de zomer van 2012 op met zomerhit “Simone”.
  “Simone” is een cover van “The Dancer”, een liedje uit 1966 van de Australische groep The Allusions. Laten we dat eerst luisteren.

Nu The Kik:

Eerst maar even de kritiek. Nuchter gezien voegt deze cover weinig toe. De muziek is bijna identiek aan het origineel, en de naïeve liefdestekst tilt het werk ook niet naar een hoger plan.
  Waarom werd het dan toch een hit? En waarom loop ik er vijf jaar later nog steeds mee weg? Wel, ten eerste hebben ze wel een liedje gepakt dat niemand kende. Misschien lopen Australische babyboomers het nog weleens te fluiten, maar in Nederland zal het weinig belletjes doen rinkelen. De keuze voor dit liedje hangt samen met een bijna musicologische kennis van dit tijdperk. Zanger Dave von Raven, een verwoed vinylverzamelaar, wist een complete clubtoer samen te stellen met Nederlandstalige beat en kende het repertoire van Armand goed genoeg voor een best-ofplaat (zie aflevering 27). Zo’n man komt ook wel aan een beatplaatje uit Australië.
  Verder is het onderwerp misschien wel weinig origineel, maar dat stoort mij al minder door de manier waarop de tekst in elkaar zit. The Kik heeft een geweldig gevoel voor het juiste woord met de juiste klank. “The dancer”, dat loopt niet geweldig, maar “Simone”, dat is precies de goede naam voor dit ritme. Het vervolg, “je ziet me nooit eens staan”, is ook bijzonder goed gevonden: zes lettergrepen met even zoveel woorden, zonder al te veel klinkers die het ritme opstoppen, en een mooie heldere aa in de slotklank.
  Bovendien maakt de presentatie ook veel goed. De band maakt niet alleen retromuziek, ze halen zowat alles uit de jaren zestig. Simone stapt in een Cadillac en de heren lopen in corduroy pakken met smalle zwarte dasjes, zoals de Beatles in hun beginjaren. De gitaren, maar ook de microfoons, zien er al even oud uit. In de jaren zestig ‘mochten’ ongecompliceerde liefdesteksten nog. Omdat popmuziek nog tienermuziek was, maar ook omdat we nog niet zo cynisch waren als nu. Alleen het word “date” vind ik (in het Nederlands) niet erg jaren zestig.

Maar is dat dan niet erg kitscherig, jezelf verkleden en doen alsof het nog 1964 is? Bij de meeste andere bands zou ik ‘ja’ zeggen, maar bij The Kik niet. Ze brengen het overtuigend, en maken van de retro-act hun eigen stijl. Ze doen geen moment alsof het echt nog vijftig jaar geleden is, het is gewoon de stijl die hun het beste ligt. Vanaf de eerste seconde raak je daarvan doordrongen.
  Op latere albums bleef de beat niet alleen regeren. Er kwamen invloeden van de psychedelica en nog andere stijlen, maar vooral: een eigen geluid. Toch bleef het retro- en vintage-element altijd sterk met The Kik verbonden. De stijl van de jaren zestig namen ze niet als te imiteren voorbeeld, maar als vertrekpunt om hun eigen stijl uit te ontwikkelen. Helemaal parallel aan de hipsterbeweging, die ook van ‘retro’ naar ‘eigen stijl met retro-elementen’ evolueerde.
  The Kik is als haast geen andere band een kind van zijn tijd.

The Kik – 2

Geplaatst op door
Beantwoorden

Bij het debuutalbum van de Rotterdamse band heb ik een kapitale vergissing gemaakt: ik kocht niet de elpee, maar de cd. En dat terwijl je voor maar vier euro meer de plaat met de cd er gratis bij had! Akkoord, ik had toen nog geen platenspeler, maar juist voor zo’n retroband is de vinylrevival toch bedoeld?

Sinds ik die vergissing beging, is er een hoop veranderd. Ik heb een pick-up en The Kik is van hipstersensatie uitgegroeid tot muzikale knuffelbeer en intussen alweer voormalige huisband van De Wereld Draait Door. Bovendien is de groep alweer aan een nieuw album toe. De verkoopstrategie is evenwel dezelfde: opnieuw kun je de elpee kopen met de cd incluis. Mooi dat ik deze keer de juiste beslissing heb gemaakt.

De naam van de plaat is niet echt creatief te noemen; misschien werden de bandleden het onderling niet eens. De platenhoes geeft een betere indruk: achter de karige buitenhoes blijkt een fraaie binnenhoes met fotocollage te zitten. De betekenis van de bonte verzameling beelden (van een aanmaning tot een oude Coca-Colareclame) mag de luisteraar zelf uitmaken.

De hoes blijkt een goede voorbode voor de plaat. De band is duidelijk zichzelf gebleven, maar heeft zich van binnen op veel punten opnieuw uitgevonden. De beatliedjes met Rotterdamse teksten zijn gebleven, maar de focus lijkt te zijn opgeschoven van midden jaren zestig naar het einde van dat decennium. De enige cover op het album, “Ik doe wat ik wil”, komt bijvoorbeeld uit de hardrockperiode van de Bee Gees, terwijl “Simone”, de grote klapper van debuutalbum Springlevend, teruggaat op een liedje uit 1966.

Hun eigen composities worden eveneens ambitieuzer, soms in de geest van progressieve en/of psychedelische rock. Ik had dat kunnen weten toen ik de heren op Twitter hoorde over bezoekjes aan een klavecimbelzaak en museum Van Speelklok tot Pierement. Wat ze daar moesten? Nou, in “Lot uit de loterij” komt een klavecimbel voor, en in het droogkomische “Spiegel spiegel” horen we een draaiorgel! Nog een opmerkelijk muzikaal uitstapje: het oer-Rotterdamse “Schilderstraat”, over een muzikant uit Crooswijk, lijkt wel een liedje van The Ramblers. Ook de teksten van 2 maken meer indruk op mij dan die van Springlevend. De liefde is minder overheersend als onderwerp, en de liedjes díé erover gaan, klinken minder naïef-puberaal. De onbereikbare liefde is ineens lesbisch en die ene geweldig mooie vrouw kan maar het beste in de zomer komen, als iedereens hoofd naar liefde staat.

Als er iets op het album aan te merken valt, is het het gebrek aan hooks en nummers met hitpotentie. De twee meest aansprekende nummers van Springlevend (“Simone” en “Zevenhuizer zondag”) waren beide covers; evenzo is nu “Ik doe wat ik wil” (ten overvloede: het enige nummer dat ze niet zelf schreven) de grote knaller. Daar hoeven we echter niet mee te zitten als alle andere nummers goed in het gehoor liggen, prikkelen en nimmer op elkaar lijken. In de stortvloed aan retroacts die de afgelopen jaren over ons heen kwam is The Kik een van de weinige bands die de oude stijl niet namaken, maar naar eigen smaak doorontwikkelen. Geen imitatio maar aemulatio. Daaraan herken je een kunstenaar.